هارد فورک و سافت فورک چیست و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ ( فورک چیست )

فورک چیست | امروزه انواع مختلفی از بیت کوین مانند بیت کوین کش (BCH) و بیت کوین اس وی (BSV) وجود دارد. احتمالاً درباره اتریوم کلاسیک نیز شنیده‌اید. اگر به تازگی وارد فضای کریپتو شده باشید، نسخه‌های مختلف یک ارز دیجیتال می‌تواند بسیار گیج‌کننده باشد.بسیاری از تازه‌واردان حوزه کریپتو از تغییرات متعدد رمزارزها پس از زمان عرضه آگاه نیستند. در واقع وضعیت فعلی این بلاک چین‌ها با وضعیتی که در زمان انتشار داشته‌اند، بسیار متفاوت است.این تکامل یک فرآیند طبیعی است زیرا بلاک چین‌ها بر روی نرم افزاری کار می‌کنند که باید با تغییر تکنولوژی در طول زمان ارتقا یابد.

وقتی نقشه راه پروژه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم، احتمال دارد با اصطلاح فورک مواجه شویم. فورک کردن به معنای انجام تغییرات در شبکه است. Fork‌‌ها را می‌توان در دو گروه اصلی با عنوان سافت فورک (Soft Fork) و هارد فورک (Hard Fork) بررسی کرد. اما تفاوت این دو نوع فورک چیست؟ پاسخ این سوال را می‌توانید در خطوط بعدی این مقاله از فورچین بخوانید. همچنین این را هم توضیح خواهیم داد که این اتفاق اصلا به چه دلیلی رخ می‌دهد و چه اثری روی بازار می‌گذارد.

بیشتر بخوانید : امنیت بلاکچین

فورک چیست؟

وقتی نرم افزار کپی و دست‌کاری می‌شود، یک انشعاب نرم افزاری به وقوع می‌پیوندد. بعد از این رخداد، پروژه اورجینال و اولیه همچنان برقرار است، اما از نسخه جدید، که در مسیری متفاوت حرکت می‌کند، جدا شده است.

تصور کنید افراد تیم تولیدکننده محتوا در یک وب سایت درباره چگونگی پیشبرد کار اختلاف نظر دارند. در این شرایط ممکن است نیمی از اعضا، وب سایت را روی دامینی متفاوت تکرار کرده و در ادامه، محتواهای متفاوتی روی آن منتشر کنند. اکنون انشعابی از وب سایت اولیه ایجاد شده است.پروژه‌ها زمینه یکسان و تاریخچه مشابهی دارند. درست شبیه به جاده‌ای که بعد از طی چند کیلومتر از آن، به دو شاخه تقسیم می‌شود، بعد از یک بازه زمانی، دو پروژه نیز مسیری جداگانه در پیش خواهند گرفت. طی یک هارد فورک و سافت فورک چنین چیزی رخ می‌دهد، اما این دو تفاوتی اساسی با یکدیگر دارند.

در پروژه‌های متن باز ایجاد انشعاب‌هایی از نسخه اولیه به وفور رخ می‌دهد. به عبارتی این مفهوم قبل از زمان ظهور بلاک چین، بیت کوین و اتریوم، وجود داشته است. با این حال، تمایز بین هارد فورک و سافت فورک تقریبا مختص به حوزه بلاک چین است.

فورک (Fork) در ارزهای دیجیتال

فورک در ارزهای دیجیتال زمانی اتفاق می‌افتد که جامعه یک رمزارز تصمیم به تغییراتی در پروتکل بلاکچین یا مجموعه قوانین آن می‌گیرد. این را هم بدانید که فورک تنها مربوط به رمزارزها نیست و اصطلاحی رایج در برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار نیز هست. در ابتدا بسیاری از رمزارزهای بازار، با فورک کردن بیت کوین به وجود آمدند. با این که فورک‌ها الگوهایی مشابهی را دنبال می‌کنند، اما هر فورک نتایج منحصر به فرد و خروجی متفاوتی دارد. ارزهای دیجیتال بر اساس یک دسته از کدهای نرم افزاری به بازارها عرضه شده‌اند. این کدها متن باز بوده تا توسعه دهندگان این دسترسی را داشته باشند که همواره نسخه‌های بهتری را به بازار ارائه دهند. مشابه هر نرم افزار دیگری، رمزارزها نیز نیاز به به‌روزرسانی و بهبود روند پیشین خود دارند. تغییراتی که در کدهای منبع جهت بهبود و به‌روزرسانی این رمزارزها صورت می‌گیرد، منجر به ایجاد انشعاب در شبکه می‌شود. به‌روزرسانی یا ایجاد بلاکچین جدید، فورک یا انشعاب (Fork) نام دارد.

این تغییرات می‌تواند شامل تغییر قوانین شبکه بلاکچین و حتی اضافه شدن قابلیتی جدید به نسخه پیشین آن باشد. در برخی از فورک‌ها، این تغییرات و به‌‌روزرسانی‌ها منجر به منسوخ شدن نسخه‌های قدیمی می‌شود.

فورک چطور کار می‌کند؟

فورک‌ها موجب ایجاد تغییراتی در پروتکل بلاکچین می‌شوند و اغلب با ایجاد توکن‌های جدید همراه می‌شوند. یک روش برای ایجاد توکن‌های جدید این است که همه کارها از ابتدا انجام شود؛ یعنی توسعه‌دهندگان کدهای موجود را کپی و پیست کرده، سپس تغییراتی در آن ایجاد و توکن جدید را لانچ ‌می‌کنند. یکی از مثال‌های این روش، لایت کوین (LTC) است. خالق پروژه ابتدا تغییراتی را اجرا می‌کند؛ سپس مردم با آن هماهنگ می‌شوند، آن را می‌پذیرند و در نهایت به یک رمزارز محبوب تبدیل می‌شود.

برای ایجاد توکن، روش دیگری هم وجود دارد. در روش جایگزین، فورک یک بلاکچین اتفاق می‌افتد. به این معنا که به جای آنکه همه‌چیز را از ابتدا شروع کنند، اقدام به استفاده از یک بلاکچین موجود می‌کنند. در این حالت دو نسخه از بلاکچین خواهیم داشت که از هم جدا شده‌اند. مثال بارز این روش را می‌توان در بیت کوین کش (BCH) دید که فورکی از بیت کوین است. در زمان وقوع این فورک، نظرات مختلفی در مورد‌ آینده بیت کوین وجود داشت که منجر به ایجاد یک رمزارز جدید شد.

چه کسی ساختار یک فورک را تعیین می کند؟

از آنجا که بلاک چین توسط هیچ مرجع مرکزی اداره نمی شود، به عهده مشارکت کنندگان در شبکه است که در مورد راه پیش رو توافق کرده و تغییراتی را اعمال کنند که کارایی کلی را بهبود دهد. با این حال، بلاکچین ها دارای زیرمجموعه های مختلفی از شرکت کنندگان هستند که از استخراج کنندگان گرفته تا کاربران فول نود و توسعه دهندگان را شامل می شود؛ بنابراین چه کسی درباره اینکه چه تغییراتی باید در شبکه اعمال شود، حرف آخر را می زند؟

از آنجا که هر زیرمجموعه به طور متفاوتی به شبکه کمک می کند، برخی شرکت کنندگان قدرت رأی بیشتری از دیگران دارند؛ برای مثال ماینرهایی که شبکه را با اختصاص منابع محاسباتی برای اعتبارسنجی بلاک ایمن می کنند، امنیت نسخه های فورک را تعیین می کنند.

بیشتر بلاک چین های منبع باز شرایط تداخل مسئولیت ها و درنتیجه مسئولیت مشترک در فرایند تشکیل فورک را برای کاربران شبکه فراهم می کنند؛ بنابراین تمام مشارکت کنندگان به اندازه قدرتی که دارند، در تعیین ساختار فورک تأثیرگذار هستند.

انواع فورک کدام است؟

به‌روزرسانی‌هایی که روی انوع بلاکچین انجام می‌شود، می‌تواند جزئی یا کلی باشد. فرآیند تغییر یک بلاک چین ارز دیجیتال، فورکینگ یا فورک کردن (Forking) نامیده می‌شود. دو نوع فورک (انشعاب) وجود دارد: سافت فورک و هارد فورک. در این مقاله از فورچین مبحث سافت فورک و هارد فورک را با چند مثال به تفصیل پوشش خواهیم داد.

بیشتر بخوانید : آموزش NFT

سافت فورک چیست؟

همانطور که بر اساس توضیحات تا اینجا متوجه شده‌اید، منظور از فورک، اعمال تغییر در پروتکل است. برای یادآوری، پروتکل، مجموعه قوانینی است که کارکرد شبکه را مشخص می‌کند.فرآیند ایجاد یک ارتقای جزئی یا بروزرسانی در پروتکل بلاک چین که توسط اکثر گره‌ها پذیرفته می‌شود، سافت فورک (Soft Fork) نامیده می‌شود.

سافت فورک تغییراتی را در پروتکل ایجاد می‌کند، اما دیگر نیازی به آن نیست که بلاکچین دوشاخه شود. دلیل این مسئله این است که این تغییرات معمولا به ویژگی‌های ظاهری و یا عملکردی مربوط هستند و روی زیرساخت سیستم تاثیر نمی‌گذارند. بعد از این که قوانین جدید به اجرا در آمدند، همان زنجیره قبلی به کار خود ادامه می‌دهد و ماینرها می‌توانند خود را با تغییرات جدید زنجیره تطبیق دهند و کار خود را پیش ببرند.

در سافت فورک، گره‌هایی که تصمیم می‌گیرند نرم افزار خود را ارتقا ندهند، تا زمانی که از قوانین جدید پیروی کنند، همچنان می‌توانند بلوک‌های جدیدی را در زنجیره ارتقا یافته شناسایی و اضافه کنند. این باعث می‌شود که سافت فورک‌ها سازگار با قبل (backward-compatible) باشند.

در سافت فورک کوین یا توکن جدیدی ایجاد نمی‌شود. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که سافت فورک تنها زمانی اتفاق می‌افتد که درصد زیادی از جامعه یک کوین، با قوانین جدید موافقت کنند. زمانی که نودهای زیادی پروتکل جدید را پذیرفتند، بلاکچین با سرعت بیشتری قوانین جدید را اعمال می‌کند؛ به دلیل این که دو نسخه متفاوت از دفتر کل توسط شبکه تشخیص داده می‌شود، زنجیره بلندتر جایگزین زنجیره کوتاه‌تر می‌شود و بیشتر قدرت هش به زنجیره جدید منتقل شود. این باعث می‌شود که اقلیت نودهایی که با سافت فورک مخالف بودند و همچنان از پروتکل قبلی استفاده می‌کردند، پروتکل جدید را بپذیرند. پس سافت فورک یک مکانیزم ارتقا را معرفی می‌کند که نودها را تشویق به آپدیت نرم افزار خود می‌کند و اگر این کار را نکنند، با ریسک کاهش عملکرد خود در شبکه مواجه خواهند شد.

مثال برای سافت فورک:

۱.سگویت (Segregated Witness یا Segwit) :

یک سافت فورک بود که در سال 2017 در شبکه بیت کوین رخ داد.سگویت چندین بهبود برای بلاک چین بیت کوین ایجاد کرد، از جمله مشکل انعطاف‌پذیری (چکش‌خواری یا malleability) تراکنش‌ها را رفع کرد و همچنین عامل مورد استفاده برای تعیین محدودیت‌های ذخیره سازی داده‌ها در یک بلوک را از اندازه (Size) به وزن (Weight) تغییر داد.این تغییرات توسط اکثر گره‌های شبکه پذیرفته شد و بعداً به بیت کوین کمک کرد تا شبکه لایتنینگ خود را راه اندازی کند.

بیشتر بخوانید : تحلیل آنچین چیست ؟

۲. بزرگراه‌ها در ایالات متحده آمریکا:

برای درک بهتر، قوانین مربوط به عبور و مرور خودروها را در نظر بگیرید. طبق قوانین قبلی ایالات متحده آمریکا، حداقل و حداکثر سرعت در بزرگراه‌ها به ترتیب 30 مایل و 60 مایل بود. دولت روزی تصمیم گرفت کمترین و بیشترین سرعت مجاز برای حرکت در بزرگراه‌ها را به 40 مایل و 70 مایل افزایش بدهد. چه اتفاقی بعد از اتخاذ این تصمیم رخ داد؟ برای بیشتر رانندگان، که متوسط سرعت آن‌ها 55 مایل بوده، هیچ چیزی تغییر نکرد. آن‌ها مجاز به رانندگی بوده و قانون جدید را زیر پا نمی‌گذارند. اگر شما پیش از این، با سرعت 30 مایل بر ساعت در بزرگراه‌ها حرکت می‌کردید، باید بعد از اعمال قانون تازه، بیشتر پدال گاز را فشار بدهید!

۳. سافت فورک SH2P:

جهت افزودن قابلیت آدرس‌های چند امضایی روی شبکه‌ی بیت کوین، سافت فورک SH2P انجام شد.

به شکلی مشابه، اجباری برای آپگرید کردن نسخه بلاک چین به سافت فورک (تغییر جدید) وجود نداشته و می‌توان مثل قبل به فعالیت در شبکه ادامه داد، مگر این که بخواهید عملی خلاف قوانین جدید انجام بدهید.

انواع سافت فورک

سافت فورک به صورت کلی به دو دسته Miner Activated Soft Fork(MASF) و User Activated Soft Fork(UASF) تقسیم می‌شود که با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

• Miner Activated Soft Fok (MASF): در این یک نوع سافت فورک ماینرها و کاربران این اختیار را دارند که به روز رسانی جدید را نپذیرند و به مسیر قبلی خود ادامه دهند.
• User Activated Soft Fork (UASF): در این نوع سافت فورک تغییرات صورت گرفته در یک زمان و تاریخ مشخصی رخ می‌دهد و کاربران هم ملزم به عدم تایید بلاک‌ها و تراکنش‌هایی هستند که مطابق با قوانین جدید نیستند.

هاردفورک چیست؟

ممکن است بین اعضای شبکه اختلافات شدیدی بر سر امنیت شبکه، میزان توزیع ارز، سرعت انتقال و مواردی مشابه پیش بیاید. این اختلافات می‌تواند منجر به ایجاد هارد فورک شود. این هارد فورک باید صورت بپذیرد تا اختلافات به وجود آمده بر آینده رمزارز موردنظر تاثیر نگذارد.

مثال سرعت حرکت در بزرگراه‌ها را در نظر بگیرید. یک هارد فورک در اینجا به معنی ایجاد یک دنیای موازی جدید است. این دنیا بزرگراه‌ها و رانندگان متفاوتی دارد؛ اگر در شهر «نیویورک» یک «راننده» خودروی «جیپ» داشت، اکنون یک «راننده کش» با خودروی «جیپ کش» در شهر «نیویورک کش» نیز خواهیم داشت. دو راننده با خودروی گوناگون، اکنون در دو دنیای متفاوت زندگی می‌کنند. در نظر داشته باشید راننده شهر نیویورک کش قادر به ملاقات فرد شبیه به خود در نیویورک یا یافتن کار در این شهر نیست، چرا که مسیری متصل‌کننده بین دو جهان وجود ندارد. هارد فورک از این نظر تفاوتی مهم با سافت فورک دارد.

به دنیای کریپتوکارنسی برمی‌گردیم. بعد از یک هارد فورک ورژن قبلی و جدید کاملا از یکدیگر جدا خواهند شد. بعد از آن، هیچ گزینه ارتباطی یا معامله‌ای بینشان وجود ندارد. معمولا نسخه تازه متولد شده تاریخچه کل معاملات را به ارث می‌برد. بعد از جداسازی، هر بخش تاریخچه معاملات منحصربه‌فرد خود را رقم خواهد زد.

هارد فورک‌ها، آپدیت‌های نرم افزاری پیش ناسازگار (Backward-Incompatible) محسوب می‌شوند. به طور معمول، وقتی یک سری نودها ویژگی‌‌ها و قوانینی ناسازگار با قوانین نودهای قدیمی اضافه می‌کنند، چنین انشعابی پدیدار می‌شود. گره‌های جدید بعد از هارد فورک تنها قادر به ارتباط با نودهای اجراکننده ورژن تازه خواهند بود. در نتیجه، بلاک چین تقسیم شده و دو شبکه مجزا تشکیل می‌شود. در یک نیمه قوانین قبلی برقرار بوده و در دیگری، قوانین تازه وضع شده دنبال می‌شوند. هارد فورک در واقع یک انشعاب دائمی از بلاکچین ایجاد می‌کند.

هر دو نتورک تراکنش‌ها و بلاک‌های جدید ایجاد می‌کنند،‌ اما فعالیتشان روی یک بلاک چین نیست. تا زمان ظهور انشعاب، همه نودها بلاک چینی مشابه دارند (تاریخچه باقی خواهد ماند)، اما بعد از هارد فورک بلاک‌ها و تراکنش‌هایی جداگانه خواهند داشت.

به خاطر تاریخچه یکسان دو قسمت، اگر قبل از انشعاب کوین‌هایی را در اختیار داشته باشید، آن‌ها در هر دو تکرار خواهند شد. تصور کنید در زمان هارد فورک در بلاک 600,000، شما 5 بیت کوین در اختیار دارید. می‌توانید این 5 بیت کوین را در زنجیره قدیمی در بلاک 600,001 خرج کنید، اما آن‌ها در بلاک 600,001 زنجیره جدید خرج نشده‌اند. اگر رمزنگاری تغییر نکرده باشد، کلیدهای خصوصی شما همچنان در شبکه جدید به پنج BTC اشاره می‌کنند.

یک مثال در مورد هارد فورک:  به عنوان یکی از مهمترین هارد فورک‌ها در تاریخچه رمز ارزها می‌توان به تقسیم شبکه بزرگترین ارز دیجیتال دنیا، بیت کوین، در سال 2017 اشاره کرد. بعد از این اتفاق، بیت کوین کش متولد شد. بعد از این که شرکت‌کنندگان شبکه درباره بهترین روش به منظور بهبود مقیاس‌پذیری به توافق نرسیدند، انشعاب جدید ظاهر شد. طرفداران بیت کوین کش تمایل به افزایش اندازه بلاک‌ها داشته و طرفداران بیت کوین با این تغییر مخالفت می‌کردند. فورک بیت کوین کش که با اندازه بلاک ۸ مگابایت ایجاد شد، به صورت مستقل از بلاک‌ چین بیت کوین به فعالیت خود ادامه داد.

اما چرا تولد بیت کوین کش یک هارد فورک محسوب می‌شود؟ افزایش اندازه بلاک نیازمند دست‌کاری قوانین و تغییر پروتکل بود، به طوری که نودهای قدیمی، بلاک‌های بزرگتر از 1 مگابایت را رد می‌کردند. بعد از تولد بیت کوین کش (BCH)، هر کاربری که قبل از انشعاب تعدادی BTC داشت، به همان تعداد BCH دریافت کرد.

انواع هارد فورک

هارد فورک‌ در بلاکچین دو نوع است که هر کدام ویژگی‌های مختلفی دارند. در ادامه به توضیح انواع هارد فورک می‌پردازیم.

هاردفورک برنامه ریزی شده (Planned Hard Fork): در صورتی که اغلب اعضای جامعه در مورد ایجاد تغییرات موافقت داشته باشند و فورک با مقاومت کمی مواجه شود، هارد فورکی که روی بلاکچین روخ می‌دهد از نوع برنامه ریزی شده است. این نوع از هارد فورک دارای دو هدف است که عبارت است از:

• به روز رسانی شبکه
• انجام به روز رسانی‌ها و پیشرفت‌های جدید

در نتیجه Planned Hard Fork زنجیره قدیمی از بین می‌رود و زنجیره جدید توسعه پیدا می‌کند. در اغلب موارد نام زنجیره جدید از نام زنجیره قدیمی گرفته می‌شود.

• یک مثال خوب برای این نوع فورک، هارد فورک بیزانس برای اتریوم بود که این فورک در اکتبر ۲۰۱۷ (مهر ۱۳۹۶) رخ داد و برای بهبود مقیاس پذیری اتریوم اجرا شد با هدف فعال‌کردن تراکنش‌های سریع‌تر و امنیت بیشتر در بلاکچین رخ داد.
• یک نمونه دیگر از هارد فورک‌های برنامه‌ریزی‌شده، منشعب شدن زنجیره مونرو (Monero) در سال ۲۰۱۷ است که موجب اضافه شدن تراکنش‌های محرمانه رینگ (Ring Confidential Transactions) شد. این ویژگی باعث شد ارزش هر تراکنش پنهان بماند و حریم خصوصی بلاکچین قدرتمندتر شود. در نتیجه استقبال از این فورک زیاد بود و موافقان بسیاری داشت.

هارد فورک بحث برانگیز (Contentious Hard Forks): در صورتی که بین اعضای یک جامعه بر سر مسیر و جهت پروژه، مخالفت زیادی باشد، هارد فورک برنامه‌ریزی شده به عنوان یک راه‌حل مطرح می‌شود. اما برخلاف هارد فورک برنامه ریزی شده، زنجیره قدیمی از بین نمی‌رود و دو بلاک‌ چین مجزا به وجود می‌آید که هر دو تا زمانی که مورد حمایت قرار بگیرند، به فعالیت خود ادامه خواهند داد.

• یکی از معروف‌ترین و بحث‌برانگیزترین هارد فورک‌های دنیای کریپتو، مربوط به زنجیره بیتکوین کش است که طی آن گروهی از توسعه‌دهنده‌ها برای کمک به حل مسائل مربوط به مقیاس پذیری، خواهان افزایش سایز بلاک بیت کوین از یک مگابایت به هشت مگابایت بودند. وقتی این فورک انجام شد، بلاک‌ چین بیتکوین به دو زنجیره موازی با قوانین مجزا تقسیم شد. این اتفاق موجب هرج و مرج کوتاهی بین ماینرها شد که از این زنجیره به آن یکی می‌رفتند و می‌خواستند بدانند کدام یک برایشان سود بیشتری به همراه خواهد داشت.
• معروف‌ترین مثال برای این نوع از فورک، اتریوم کلاسیک است که پس از هک دائو رخ داد و دو زنجیره جدید به نام‌های اتریوم و اتریوم کلاسیک ایجاد شد.

نتایج احتمالی هاردفورک ؛ پس از هارد فورک چه اتفاقی می‌افتد؟

همانطور که متوجه شدید، هاردفورک یک نوع بروزرسانی در شبکه‌های مبتنی بر فناوری زنجیره بلوکی است. پس از اتخاذ تصمیم برای اعمال یک تغییر از این نوع و در ادامه پیاده‌سازی آن، اگر همه گره‌ها پیروی کرده و ورژن جدید را روی دستگاه خود سوار کنند، همه‌چیز به خوبی پیش رفته و مشکلی بروز نخواهد کرد. به این ترتیب نودها همانند قبل خواهند توانست با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

با توجه به پیش ناسازگار بودن تحولات در هاردفورک، اگر یک عضو مایل به قبول آن‌ها نباشد، باید کناره‌گیری کند، چون پیام‌هایش دیگر توسط سایر اعضا مفهوم نخواهد بود. اما اگر تعداد مخالفان قابل توجه باشد، قادر خواهند بود با تشکیل یک کامیونیتی جدید، شبکه‌ای جدید منطبق با قوانین مورد نظرشان ایجاد کنند. پس اجرای یک هاردفورک لزوما سبب تولد بلاک چینی جدید نمی‌شود، مگر این که تعداد زیادی از عضوها بخواهند مسیری متفاوت در پیش بگیرند.

آیا هاردفورک روی قیمت ارز دیجیتال تاثیر دارد؟

احتمال تاثیرگذاری یک آپگرید روی قیمت رمز ارز اختصاصی پروژه در دست بروزرسانی، به گستردگی و اهمیت آن بستگی دارد. از طرفی باید مثبت یا منفی بودن آن را در نظر گرفت، چون ممکن است اجرای آن به‌جای تلاش برای افزودن قابلیتی جدید یا توسعه بستر، برای رفع یک باگ مهم و آسیب‌زا بوده باشد. پس هاردفورک لزوما سبب افزایش قیمت نشده و ممکن است به‌خاطر آن قیمت ارز دیجیتال مورد نظر کاهش پیدا کند.

به عنوان مثال آپگرید بزرگ مرج شبکه اتریوم را در نظر بگیرید. این یک اتفاق بسیار مهم بود و بدون شک منتظر نوسان قیمت اتریوم در نتیجه اجرایش بودیم. اگرچه تغییر الگوریتم اجماع این بلاک چین از PoW به PoS سبب خروج تعداد زیادی اعتبارسنج شد (یک رویداد بد)، اما زمینه را برای ورود تعداد بسیار بیشتری گره فراهم کرد. به همین دلیل در مجموع تغییر بسیار مثبتی بود، و رشد قیمت ارز دیجیتال ETH را سبب شد.

به سال 2016 برمی‌گردیم، زمانی که اجرای یک هاردفورک در پروژه اتریوم، سبب تولد اتریوم کلاسیک شد. علت اجرای این آپگرید تلاش برای برگرداندن سرمایه بی‌شمار قربانی هک پروتکل The DAO بود (یک رویداد بد). به همین دلیل حتی در صورت عدم تصمیم گروهی از ماینرها برای مخالفت با این تصمیم و پیروی آن‌ها، همچنان قیمت ETH سقوط می‌کرد.

هاردفورک‌ها می‌توانند اثر قابل‌توجهی روی بازار داشته باشند. پیش‌بینی می‌شود که در زمان وقوع فورک، نوسانات زیادی اتفاق بیفتد. ردپای نهنگ‌ها هم در چنین مواقعی بسیار پررنگ است. برای مثال، تصور کنید یک نهنگ می‌داند که قرار است هارد فورک اتفاق بیفتد و به تعداد کوین‌هایی که دارد، کوین شبکه جدید را نیز دریافت خواهد کرد. این قضیه نهنگ را تشویق می‌کند که مقدار کوین‌هایش را افزایش دهد. بنابراین تا جایی که می‌تواند شروع به خرید کوین می‌کند. این خرید عظیم می‌تواند قیمت کوین اصلی را تا زمانی که هارد فورک اتفاق بیفتد، به صورت مصنوعی افزایش دهد. نهنگ‌ها این کار را تا زمان جدا شدن شاخه جدید ادامه می‌دهند و سپس به اندازه دارایی‌هایشان، کوین جدید دریافت می‌کنند. از آنجایی که آنها می‌دانند قیمت کوین اصلی به خاطر حرکاتشان افزایش یافته، شروع به فروش هر دو کوین می‌کنند. بنابراین ارزش هر دو کوین کاهش می‌یابد و پس از مدتی، ارزش هر دو رمزارز شروع به ثابت شدن می‌کند و نهنگ‌ها می‌توانند با سودهایشان کوین‌های بیشتری خریداری کنند.

مثال بالا تاثیر هارد فورک و جدا شدن شاخه‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. البته همه فورک‌ها رمز ارز جدید ارائه نمی‌دهند و طبعا چنین وقایعی هم همیشه رخ نمی‌دهد.

بیت کوین بیش از یک بار فورک شده است. علاوه بر بیت کوین کش، برخی دیگر از فورک های بیت کوین عبارت هستند از:

• لایت کوین: لایت کوین (LTC) برای فراهم کردن شرایط انجام تراکنش های سریع تر با استفاده از الگوریتم Scrypt به جای الگوریتم SHA-256 بیت کوین ایجاد شد. تراکنش ها در شبکه لایت کوین با سرعت بیشتر و هزینه کمتر انجام می شوند.
• Vertcoin: از الگوریتم اجماع متفاوتی برای استخراج استفاده می کند. هدف VTC این بود که در برابر ASIC مقاوم باشد؛ به این معنا که استخراج ارزها توسط افرادی که به منابع بیشتری برای خرید سخت افزار بهتر و گران قیمت ASIC دسترسی داشتند، تصاحب نشود.
• BSV: یک هارد فورک از شبکه بیت کوین کش است که توسط کریگ رایت راه اندازی شد؛ فردی که ادعا می کند ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین است.
• بیت کوین گلد: این فورک از الگوریتم استخراج اثبات کار مقاوم در برابر ASIC استفاده می کند تا ارزی ایجاد کند که هرکسی می تواند در خانه بدون نیاز به سخت افزار تخصصی گران قیمت آن را استخراج کند.

بسیاری از این ارزهای رمز پایه که از بیت کوین فورک شده اند، خود دچار فورک شده اند؛ برای مثال لایت کوین هارد فورک مخصوص به خود به نام لایت کوین کش را دارد، اما با وجود تمام قابلیت های جدیدی که این فورک ها ارائه کرده اند، بیت کوین هنوز هم ارز دیجیتال غالب در جهان امروز است.

 

ارتقای سگویت (SegWit, Segregated Witness)

این ارتقا در جولای سال 2017 رخ داد. سگویت یکی از معروف‌ترین سافت فورک‌های بلاک چین بیت کوین است. ارتقای سگویت داده‌های امضا تقسیم می‌کند و آن را در یک حافظه کش جداگانه ذخیره می‌کند. گره‌ها می‌توانند داده‌ها را به یک بلوک ذخیره شده در RAM کامپیوتر انتقال دهند. این کار اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های بیشتری در یک بلوک قرار گیرند، بدون اینکه قوانین قبلی را زیر پا بگذارند. این ارتقا همچنین یک نوع آدرس جدید (Bech32) را معرفی کرد. گره‌هایی که از آدرس قدیمی P2SH بیت کوین استفاده می‌کنند هنوز هم می‌توانند با آدرس‌های Bech32 بیت کوین تراکنش انجام دهند.

ارتقای تپ روت (Taproot) 

ارتقای تپ روت در نوامبر سال ۲۰۲۱ رخ داد. تپ روت با افزودن امضاهای رمزنگاری جدید و بهبود سازگاری با شبکه لایتنینگ، عملکرد جدیدی را به بلاک چین بیت کوین اضافه کرد. ارتقای تپ روت بیت کوین به کاربران اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های پیچیده‌تری را با سرعت بالاتر و هزینه کمتر انجام دهند. کاربران همچنین می‌توانند قراردادهای هوشمند را از طریق شبکه لایتنینگ ایجاد کنند.

متداول ترین فورک های اتریوم

مانند بیت کوین، اتریوم نیز پس از انتشار دستخوش چندین ارتقا شده است. بسیاری از تغییرات اتریوم هارد فورک بوده است. در این بخش از مقاله فورچین چند سافت فورک اتریوم را بررسی خواهیم کرد که این سافت فورک‌ها باعث افزایش کارایی و حتی قیمت اتریوم شده است.

ارتقای بیکن چین (Beacon Chain):

این ارتقا در دسامبر سال 2020 رخ داد و اولین مورد از یک سری ارتقای چندگانه است که برای تغییر مکانیسم اجماع پروتکل طراحی شده است. قبل از ادغام، اتریوم از طریق پروتکل اجماع اثبات کار (Proof-of-Work) بومی خود به ماینرها پاداش می‌داد. این تغییر، مکانیسم اجماع را به یک پروتکل اثبات سهام کارآمدتر تبدیل می‌کند. با ارتقا کاربران اتریوم می‌توانند بر اساس میزان اتری که در این بلاک چین استیک یا سهام‌گذاری کرده‌اند، به تأیید تراکنش رای دهند. این ارتقا هزینه تراکنش را کمتر کرد و باعث کاهش مصرف انرژی و افزایش سرعت تراکنش‌ها شد.

ارتقای بلاتریکس (Bellatrix) :

این ارتقا در سپتامبر سال ۲۰۲۲ رخ داد و نام آن از ستاره بلاتریکس که سومین ستاره درخشان در صورت فلکی شکارچی است گرفته شده است.  این ارتقا مکانیزم اجماع اتریوم را به مکانیزم اجماع اثبات سهام تبدیل کرد. بلاتریکس همچنین بلاتریکس شامل بروزرسانی قوانین برای آماده سازی بلاک چین برای ارتقاهای بعدی و انتقال از آخرین بلوک اثبات کار به اولین بلوک اثبات سهام است.

فورک موقت

فورک موقت زمانی اتفاق می‌افتد که ماینرها عدد نانس (Nonce) یک بلاک را همزمان پیدا می‌کنند که این امر، باعث تقسیم شدن به دو بلاکچین جداگانه می‌شود. فورک موقت در سیستم‌هایی مثل بیت کوین اتفاق می‌افتد که از الگوریتم گواه اثبات کار (POW) استفاده می‌کنند؛ جایی که ماینرها زنجیره‌ای را برای تولید بلاک بعدی انتخاب می‌کنند. در زمان فورک موقت، زنجیره بلندتر به عنوان بلاک چین “صحیح” انتخاب و زنجیره کوتاه‌تر رها می‌شود.

جمع‌بندی

به طور کلی، سافت فورک روشی برای به‌روزرسانی یا تغییر پروتکل بلاک چین بدون نیاز به ارتقای نرم‌افزار همه کاربران شبکه است. سافت فورک امکان سازگاری با قبل را فراهم می‌کند، به این معنی که گره‌هایی که نسخه قدیمی نرم افزار را اجرا می‌کنند همچنان می‌توانند با گره‌هایی که نسخه به روز شده را اجرا می‌کنند تعامل داشته باشند.

سافت فورک‌ها اغلب برای اجرای تغییرات جزئی در پروتکل بلاک چین، مانند رفع اشکالات عملکردی یا بهبودهای امنیتی استفاده می‌شوند. با این حال، آنها می‌توانند برای افزودن ویژگی‌ها یا عملکردهای جدید به شبکه بلاک چین نیز استفاده شوند. در حالی که سافت فورک‌ها ممکن است به اندازه هارد فورک‌ها اختلال ایجاد نکنند، اما همچنان نیاز به برنامه‌ریزی و هماهنگی دقیق دارند تا از انتقال آسوده برای همه کاربران شبکه اطمینان حاصل شود. به جرات می‌توان گفت که ما در آینده نیز شاهد فورک‌های جدیدی خواهیم بود که راه‌های خلاقانه و پایداری برای استفاده از ارزهای دیجیتال در اختیار ما خواهند گذاشت.